Analyse: Kansenkaart maakt(e) geen kans

(In de Gooi en Eemlander laat Eddy de Paepe een analyse los op een uiterst belangrijk onderdeel uit het einddocument van het participatieproces rond het Keugat, het in de termijnagenda opgenomen hoofdstuk over parkeren in het centrum. JG)

Huizen 29-03-2017. Bij Monopoly kunnen kanskaarten zowel in het voordeel als het nadeel van de speler werken. Ook de mate waarin ze het spel beïnvloeden, varieert. Dat gaat ook op voor de ’kansenkaart parkeren centrum’ in Huizen. In opdracht van de gemeente heeft Arcadis de technische en financiële haalbaarheid van een aantal wensen en ambities onderzocht. En afgeserveerd. Maar hoeveel waarde moet je aan zo’n onderzoek hechten?

Artist impression Keucheniushof

Het Huizer college wil dolgraag het Keugat, het braakliggende stuk grond in de Keucheniusstraat, bebouwen. Die wens komt uit. Wat de VVD al die jaren niet is gelukt is, daarin slaagt dit centrumlinkse college wél. Met oog voor de bal en – niet te vergeten – met een dikke portemonnee. Met de woningbouw was en is enige haast geboden. Als het even kan moet de eerste schop binnen een jaar de grond in. Vóór 31 maart 2018, de dag van de gemeenteraadsverkiezingen. Dan weten de kiezers nog beter wie er in Huizen dingen voor elkaar krijgt, en wie niet. Het succesverhaal van de Keucheniushof, zoals de nieuwbouw wordt genoemd, straalt met name op D66 af. Wethouder Marlous Verbeek laat dan ook geen mogelijkheid onbenut om te wijzen op het ’historische moment’. Haar poging om dit tijdens de recente raadsvergadering (opnieuw) te doen, werd op bruuske wijze in de kiem gesmoord door burgemeester Fons Hertog. Een pijnlijk moment voor Verbeek, die zich had voorgenomen om met enkele goedgekozen woorden haar trots en tevredenheid te ventileren.

De raad zette die avond het licht op groen voor de verkoop van het Keugat en een aangrenzend perceel aan Gerrit Jan Visser. Voor de grond telt de Huizer ontwikkelaar 1,7 miljoen euro neer (beduidend minder dan de 2,7 miljoen die de gemeente ervoor had betaald). Voordat er een klap op de verkoop werd gegeven kwamen twee zwaar teleurgestelde leden van de voormalige participatiegroep, Marianne Vos en Jaco van Vliet, aan het woord. Zij beklemtoonden nogmaals de wensen en ambities voor de westkant van het Oude Dorp, die de participanten – samen met de gemeente – op een rij hadden gezet in de ’termijnagenda’.

Autoluw
Onderdeel van die agenda is de ’kansenkaart parkeren centrum’. De participanten pleiten daarin voor het autoluw maken van de westkant van het centrum. Onder meer door de entrees van de parkeergarages van Blokker en AH uit de Keucheniusstraat weg te halen. De garages moeten gekoppeld worden en buiten het centrum worden ontsloten, aan de Ceintuurbaan. Ook willen de participanten het bevoorradingsverkeer voor de AH en andere winkels zoveel mogelijk uit de Keucheniusstraat en Kerkstraat weren. ’Ook van gemeentelijke zijde wordt deze ambitie gedeeld en wordt de structuur in beginsel positief beoordeeld’, concludeerden de participanten.
De raad gaf het college op 15 december de opdracht om ’als voorbereiding op een (extern) onderzoek de mogelijkheden te verkennen van alternatieven op het gebied van verkeerscirculatie, logistiek en bevoorrading’. Inclusief ’een alternatieve parkeerontsluiting buiten het gebied Kerkstraat-Keucheniusstraat-Tuinstraat’. Verder moesten b en w met de private (grond)eigenaren in het gebied (waaronder de Segesta Groep en HB Capital) ’serieus’ in overleg treden over de ’gezamenlijke verantwoordelijkheid’ voor de kansenkaart en de ’gezamenlijke investeringsbereidheid’ voor het verder uitwerken daarvan.

Een week na de raadsvergadering van 15 december ging er al vanuit het gemeentehuis een brief naar Arcadis, het externe bureau dat in het verleden al diverse onderzoeken voor de gemeente heeft uitgevoerd. Arcadis wilde de door het college gevraagde ’verkenning’ uiteraard (voor 5.520 euro ex btw) graag uitvoeren. Het bureau vertaalde de opdracht als ’een onderzoek op hoofdlijnen’, waarbij ’specifiek’ wordt gekeken naar de technische, verkeerskundige en financiële haalbaarheid.

KwikFit: optie voor ingang parkeergarage

Afgeserveerd
Het ’memo’ van het bureau was al begin februari klaar. De conclusie was helder: de door de participanten bepleite maatregelen werden afgeserveerd. Tegenover een enkel plusje stond een imposante rij minnen. Enig voordeel was dat er minder verkeer(overlast) zou zijn voor de Keucheniusstraat en de Raadhuisstraat. Arcadis richt zich in het memo vooral op de koppeling van de garages. Het bureau gaat uit van twee in- en uitritten/hellingbanen: bij het Prins Bernhardplein en aan de Ceintuurbaan (waar nu de Kwik-Fit staat). De gemeente zou dan het kruispunt Prins Bernhardplein/Naarderstraat ’ingrijpend’ moeten aanpassen en het pand van Kwik-Fit moeten kopen en slopen. Verder moeten de bestaande inritten in de Keucheniusstraat worden dichtgemaakt, moet er een ondergrondse verbinding tussen beide garages worden gemaakt en doorbraken tussen de bouwdelen.

Veermanpand zou op de schop moeten

Een fors kostenplaatje, dus. Helaas meldt Arcadis in haar (openbare) memo alleen de uitkomst van de eigen optelsom: 19.180.000 euro. Dat is inclusief btw en een duizelingwekkend hoge ’risicoreservering’ van vijf miljoen euro. Het bureau verdedigt dit laatste door te wijzen op de verkennende aard van het onderzoek. De kostenraming is ’veiligheidshalve’ ruim genomen. ’Met zeventig procent zekerheid’ liggen de investeringskosten volgens het bureau zelfs ’tussen de 9.591.299 en de 28.773.897 euro’. In die veertien miljoen (negentien min risicoreservering) zijn niet meegenomen: de aankoop van Ceintuurbaan 3 (Kwik-Fit; WOZ-waarde 225.000 euro) en Kerkstraat 18 (pand Veerman; waarde 262.000 euro), en de herinrichting van de Keucheniusstraat en Kerkstraat/Raadhuisstraat.

Verder heeft Arcadis het ondergronds laden en lossen van bevoorradingsverkeer niet apart geraamd ’vanwege de zeer hoge kosten’. Het bureau constateert dat de plafonds van de bestaande garages te laag zijn, zodat er een extra laag voor vrachtwagens ónder die voor de personenauto’s zou moeten komen. Met (goederen)liften naar winkels in de Kerkstraat en Lindenlaan. Al met al een ’behoorlijke’ investering, ’waarbij zelfs nagedacht moet worden over totale sloop van het centrum’ omdat dit plan ’zeer kostbaar’ is en ’veel risico’s’ met zich meebrengt. Arcadis wijst niet alleen op de ’lastige’ technische opgave, maar ook op de grotere onveiligheid (brand, verkeer en sociaal). O ja, ’het laden en lossen kan ook met bovengrondse oplossingen uit het centrum worden gehaald maar dat is niet onderzocht’. Valt er daarom helemaal niets over te zeggen?

Ying-yang
Arcadis komt met een overkill aan bezwaren tegen de wensen van de participanten. Deels zijn die tastbaar en overtuigend. Deels lijken de (niet onderbouwde) tegenargumenten gebaseerd op een combinatie van ervaring, indrukken, aannames, of een combinatie van fingerspitzengefühl en ying-yang. Zo stellen de deskundigen van Arcadis dat de Tuinstraat tussen de Lindenlaan en de Ceintuurbaan drukker wordt ná de koppeling van de parkeergarages. Zij gaan er namelijk vanuit dat automobilisten – ’onder meer als gevolg van het eenrichtingsverkeer op de Engweg’- via dat woonstraatje naar de nieuwe entrees aan de Ceintuurbaan gaan rijden. In één adem voorspellen zij ook meer drukte op omliggende wegen, niet alleen op de Ceintuurbaan, maar onder meer ook in de Naarderstraat en zelfs de Havenstraat.
Afgezien van de ongetwijfeld hoge kosten zou je, als leek, zeggen dat één grote gratis, ondergrondse parkeergarage aan de rand van het winkelcentrum handig en prettig is voor winkelend publiek, bewoners en winkeliers.

Prettiger
Dat is een misvatting, betoogt Arcadis. Klanten moeten immers meer ’zoeken naar de winkels’. ’Het is voor bezoekers prettiger om eerst de winkels te zien dan wel het winkelgebied te ervaren voordat zij parkeren.’ Klanten willen hun auto zo dicht mogelijk bij de winkels zetten. Parkeren in zo’n grote garage ’kost meer tijd vanwege langere loopafstanden’, aldus Arcadis, dat er blijkbaar vanuit gaat dat er er geen bewegwijzering komt en geen informatieborden bij de diverse uitgangen.
In een apart stukje wordt ingegaan op ervaringen met het autoluw maken van winkelgebieden in andere, niet nader genoemde, gemeenten. De mening van anonieme voorstanders (kort) en tegenstanders (beduidend langer) wordt samengevat. Arcadis raadt de gemeente aan (extern?) onderzoek te laten doen naar de meningen van bezoekers, bewoners en ondernemers in Huizen.

Het vertrouwde beeld van een autoluwe Keucheniusstraat

Voor de deur
Desondanks neemt het bureau al een voorschotje op de nog op te halen opinies over een autoluw centrum. Veel klanten willen graag voor de deur parkeren voor een snelle boodschap. Veel winkeliers vinden het ’vaak zelf ook fijn’ om de auto voor de deur te kunnen zetten. Bewoners vinden het ’minder prettig’ in een garage te parkeren omdat zij dan verder moeten lopen én minder zicht hebben op hun auto. Arcadis is blijkbaar niet bekend met de in andere steden volop benutte optie ’parkeren voor belanghebbenden’? De onderzoekers vragen zich zelfs hardop af waar auto’s met een dakkoffer of fietsen op het dak moeten parkeren. Hebben zij in de kansenkaart in plaats van ’autoluw’ soms ’autovrij’ gelezen?
Het gebrek aan onderbouwing in de memo wordt door de onderzoekers gecompenseerd met een overdadige hoeveelheid bijvoeglijke naamwoorden en bijwoorden. Die kleuren het onderzoek aanzienlijk en variëren van relatief, prettig, minder gunstig, (on)veilig, lastig en behoorlijk tot duur, zeer kostbaar, ingrijpend, veel en weinig.
In het afsluitende advies aan college en raad stelt het bureau vooral de vraag: voor wie doe je het? Oftewel: waarom heel veel geld uitgeven en je in een technisch wespennest steken voor de onrealistische wens van een groepje burgers?

Arcadis krijgt 5.250 euro (ex btw) voor de snelle ’verkenning’. Het bureau is in de afgelopen jaren al vaker door Huizen in de arm genomen. Onder meer bij het Keu-gat, HOV, IJsselmeerstraat, Havenstraat en Nautisch Kwartier. Bij elkaar gaat het om tienduizenden euro’s aan opdrachten. Onder meer de busbaanonderzoeken dragen bij aan het negatieve beeld van de werkwijze van externe bureaus: ’wie betaalt, bepaalt’. Verder lijkt het erop dat gemeenten als Huizen externen niet alleen in de arm nemen omdat er bij de eigen ambtenaren te weinig kennis en/of capaciteit is, maar ook vanwege de objectieve uitstraling richting raad en burgers. Dan kan het zelfs gebeuren dat hetzelfde onderwerp door twee verschillende bureaus wordt onderzocht. Twynstra Gudde (dat 137.499,84 euro in rekening bracht voor allerlei Keu-studies) adviseerde namelijk al in augustus vorig jaar de koppeling van de Blokker- en AH-garage ’achterwege te laten’ vanwege ’de complexe eigendomssituatie, de hoge kosten en de risicovolle uitvoering’.
Resteert nog de opvallend ingehouden kritiek van voormalige participanten op de voor hen desastreuze memo van Arcadis. Ingewijden melden dat het als lastig wordt ervaren om de vloer aan te vegen met een rapport van de werkgever van je eigen woordvoerder. Die (Jaco van Vliet) heeft uiteraard niets met de Keu-onderzoeken van doen, maar het is beter om elke zweem van belangenverstrengeling te vermijden.